โฉนดที่ดินมีค่าความสำคัญเป็นอย่างมากเนื่องจากเป็นเอกสารสิทธิที่มีผลทำให้หลายคนมองหาวิธีเพื่อการเก็บรักษา โดยการเคลือบพลาสติกเพื่อป้องกันการชำรุดหรือการสีจาง แต่การกระทำแบบนี้อาจทำให้โฉนดที่ดินเสียหายทันทีและปรากฏว่าไม่สามารถทำธุรกรรมทางที่ดินได้ นั้นเป็นเพราะเหตุใด? และหากเคลือบพลาสติกแข็งไปแล้ว ต้องการแก้ไขอย่างไร?
ทำไมถึงห้ามเคลือบโฉนดที่ดิน
การเคลือบโฉนดที่ดิน ทำให้ไม่สามารถระบุรายการเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน เช่น การโอน หรือการจำนอง ในสารบัญจดทะเบียนด้านหลังโฉนดที่ดินได้ ถือเป็นกรณีที่เกิดความเสียหาย จึงจำเป็นต้องออกใบแทนโฉนดที่ดิน
8 ม.ค. 2567 สำนักมาตรฐานการทะเบียนที่ดิน กรมที่ดิน กระทรวงมหาดไทย ได้เตือนให้ปฏิบัติตามข้อแนะนำเกี่ยวกับการเคลือบโฉนดที่ดิน โดยการเคลือบจะทำให้ไม่สามารถพิมพ์รายการเปลี่ยนแปลงทางทะเบียน เช่น การโอน หรือการจำนอง ในสารบัญจดทะเบียนด้านหลังโฉนดที่ดินได้ ถือเป็นกรณีที่เกิดความเสียหาย จะต้องออกใบแทนโฉนดที่ดิน
ใบแทนโฉนดที่ดินที่เสียหาย พนักงานเจ้าหน้าที่สามารถออกใบแทนได้โดยไม่ต้องประกาศ 30 วัน ด้านหน้าโฉนดที่ดินเหนือคำว่า “ใบแทน” ไว้ ใบแทนดังกล่าวจะได้รับสถานะเทียบเท่ากับโฉนดที่ดินเดิมทุกประการ
หากเคลือบโฉนดที่ดินไปแล้วแก้ยังไง
สามารถแก้ไขได้โดยการติดต่อเจ้าหน้าที่สำนักงานที่ดินเพื่อขอออกใบแทนใหม่โดยไม่จำเป็นต้องทำประกาศเช่นเดียวกัน บนด้านหน้าของโฉนดที่ดินจะมีคำว่า “ใบแทน” กำกับไว้ และใบแทนนั้นจะได้รับสถานะเทียบเท่ากับโฉนดที่ดินเดิมทุกรายละเอียด
หลักฐานประกอบการขอออกใบแทน
- กรณีโฉนดที่ดินชำรุด ถ้ามีหลักฐานตรวจสอบได้ คือ มีตำแหน่งที่ดิน เลขที่โฉนดที่ดิน ชื่อและตราประจำตำแหน่งของผู้ว่าราชการจังหวัดและ/หรือชื่อและตราประจำตำแหน่ง ของเจ้าพนักงานที่ดินตามลักษณะของแบบโฉนดที่ดิน
- กรณีหนังสือรับรองการทำประโยชน์ชำรุด การตรวจสอบหลักฐานให้อนุโลมตามข้อ 1 กรณีตามข้อ 1 และข้อ 2 จะต้องมีหลักฐานประกอบ คือ
โฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ที่ชำรุด
บัตรประจำตัวผู้ขอ
ทะเบียนบ้าน
หลักฐานการเปลี่ยนชื่อตัว ชื่อสกุล (ถ้ามี)
กรณีโฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นอันตรายสูญหายหรือชำรุดไม่สามารถตรวจสอบ หลักฐานได้ นอกจากมีหลักฐานดังกล่าวข้างต้นแล้วจะต้องดำเนินการและมีหลักฐานดังนี้ด้วย
3.1 ต้องนำพยานที่เชื่อถือได้และ/หรือรู้เห็นการสูญหายของโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์อย่างน้อย 2 คน ไปให้เจ้าหน้าที่สอบสวนและพยานต้องนำบัตรประจำตัวไปแสดงด้วย
3.2 กรณีสูญหาย เนื่องจากการกระทำความผิดทางอาญาให้นำหลักฐานการแจ้งความต่อพนักงานสอบสวนไปประกอบคำขอด้วย
3.3 ถ้าเป็นกรณีศาลสั่งหรือเจ้าพนักงานตามกฎหมายขอให้ออกใบแทนให้นำคำสั่งหรือคำพิพากษาอันถึงที่สุด หรือหนังสือร้องขอไปด้วย
ขั้นตอนการขอออกใบแทน
- รับบัตรคิวจากประชาสัมพันธ์
- เจ้าหน้าที่รับคำขอและสอบสวน
- ตรวจสอบหลักฐาน ตรวจหนังสือมอบอำนาจ และพิจารณาสั่งการ
- ลงบัญชีรับทำการ
- ตรวจอายัด
- เขียนใบสั่ง ใบเสร็จและรับเงินค่าธรรมเนียมคำขอ
- พิมพ์ประกาศ กรณีโฉนดที่ดิน หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นอันตรายหรือสูญหาย
- เจ้าของที่ดินรับประกาศและนำเจ้าหน้าที่ไปปิดประกาศ
- ประกาศแจกที่ดินให้ปิดในที่เปิดเผย ณ สำนักงานที่ดินท้องที่ สำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอ หรือที่ว่าการกิ่งอำเภอท้องที่ ที่ทำการแขวงหรือที่ทำการกำนันท้องที่และในบริเวณที่ดินนั้นแห่งละหนึ่งฉบับในเขตเทศบาลให้ปิดไว้ ณ สำนักงานเทศบาลอีกหนึ่งฉบับ
- ประกาศครบกำหนด 30 วัน ไม่มีผู้โต้แย้งคัดค้าน เบิกแบบพิมพ์ดำเนินการสร้างใบแทน
- เสนอเจ้าพนักงานที่ดินพิจารณาลงนามในใบแทน และแจ้งเจ้าของที่ดินมารับใบแทน
- แจกใบแทนให้เจ้าของที่ดิน
ค่าธรรมเนียมการออกใบแทน
- ค่าคำขอแปลงละ 5 บาท
- ค่าประกาศแปลงละ 10 บาท (กรณีที่ต้องมีการประกาศ)
- ค่าปิดประกาศให้แก่ผู้ปิดประกาศ แปลงละ 10 บาท
- ค่าออกใบแทนโฉนดที่ดินฉบับละ 50 บาท
- ค่าออกใบแทนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ฉบับละ 50 บาท
- ค่ามอบอำนาจ กรณีที่มีการมอบอำนาจ เรื่องละ 20 บาท
- ค่าอากรแสตมป์ปิดใบมอบอำนาจ ฉบับละ 30 บาท
- ค่าคำขอแปลงละ 5 บาท
- ค่าประกาศแปลงละ 10 บาท (กรณีที่ต้องมีการประกาศ)
- ค่าปิดประกาศให้แก่ผู้ปิดประกาศ แปลงละ 10 บาท
- ค่าออกใบแทนโฉนดที่ดินฉบับละ 50 บาท
- ค่าออกใบแทนหนังสือรับรองการทำประโยชน์ฉบับละ 50 บาท
- ค่ามอบอำนาจ กรณีที่มีการมอบอำนาจ เรื่องละ 20 บาท
- ค่าอากรแสตมป์ปิดใบมอบอำนาจ ฉบับละ 30 บาท
คำแนะนำในการเก็บรักษาโฉนดที่ดิน
- ไม่ควรนำโฉนดที่ดินไปเคลือบ เนื่องจากหากมีความประสงค์จะทำนิติกรรมในโฉนดที่ดิน จะต้องเสียเวลาในการสร้างใบแทนโฉนดที่ดินขึ้นใหม่
- ควรหาซองพลาสติกมาใส่โฉนดที่ดินเพื่อป้องกันความเสียหายจากการชำรุด
- กรณีมีข้อสงสัย สามารถสอบถามไปยัง กรมที่ดิน หรือสำนักงานที่ดินทั่วประเทศ
สรุป - อย่าเคลือบโฉนดที่ดินด้วยพลาสติก
หากต้องการเก็บรักษาโฉนดที่ดินอย่างแท้จริง ควรใช้ซองพลาสติกเพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดจากการชำรุด ควรหลีกเลี่ยงการพับ เนื่องจากรอยพับอาจทำให้โฉนดที่ดินเสียหายหรือฉีกขาดในภายหลัง ควรเก็บไว้ในที่แห้งเพื่อป้องกันความชื้น หากโฉนดที่ดินอยู่ในพื้นที่ชื้น อาจทำให้เกิดเชื้อรา กระดาษเป็นขุยและข้อความในโฉนดที่ดินอาจหลุดหายไปได้
