เมษายน 30, 2023

การแต่งตั้งผู้จัดการมรดกมีค่าใช้จ่ายอะไรบ้าง

ผู้จัดการมรดกคืออะไร มีหน้าที่ทำอะไร มีสิทธิ์อะไรบ้าง วันนี้เราจะพามาเจาะลึกทุกขั้นตอน ตั้งแต่วิธีการเลือกผู้จัดการหรือค่าใช้จ่ายต่างๆ รวมถึงเอกสารที่ต้องใช้มีอะไรบ้าง วันนี้เราจะพาไปดูรายละเอียดกัน ทุกๆขั้นตอนเลย

ผู้จัดการมรดก คือ

ผู้จัดการมรดก คือ ผู้ที่ศาลมีคำสั่งหรือแต่งตั้งให้ทำหน้าที่รวบรวมหลักฐานของทรัพย์สิน เช่น โฉนดที่ดิน รถยนต์ และแบ่งปันทรัพย์สินของผู้ตายให้กับทายาทที่มีสิทธิได้รับมรดก โดยผู้ที่มีสิทธิยื่นคำร้องต่อศาลเพื่อแต่งตั้งผู้จัดการมรดกได้นั้นจะต้องเป็นอัยการ หรือทายาท หรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเท่านั้น

ใครเป็นผู้จัดการมรดกได้บ้าง?

ชื่อของบุคคลซึ่งผู้ตายได้ระบุไว้ในพินัยกรรมให้เป็นผู้จัดการมรดก
ชื่อของบุคคลซึ่งศาลมีคำสั่งแต่งตั้งให้เป็นผู้จัดการมรดก

คุณสมบัติของผู้จัดการมรดก

บรรลุนิติภาวะ อายุตั้งแต่ 20 ปีบริบูรณ์
ไม่เป็นคนวิกลจริต
ไม่เป็นบุคคลไร้ความสามารถหรือคนเสมือนไร้ความสามารถ
ไม่เป็นบุคคลล้มละลาย

ผู้มีสิทธิยื่นคำร้องขอตั้งผู้จัดการมรดก

ทายาทโดยธรรมที่มีสิทธิได้รับมรดกจริงๆ หรือผู้รับพินัยกรรม
ผู้มีส่วนได้เสีย เช่น เจ้าของร่วมในทรัพย์สินของเจ้ามรดก หรือสามีภริยาซึ่งไม่ได้จดทะเบียนสมรส และมีทรัพย์สินร่วมกัน เป็นต้น
พนักงานอัยการ

ใครไม่มีสิทธิ์เป็นผู้จัดการมรดกบ้าง?

เป็นบุคคลที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์ (ยังไม่บรรลุนิติภาวะ)
เป็นบุคคลวิกลจริต
เป็นบุคคลไร้ความสามารถ
เป็นบุคคลเสมือนไร้ความสามารถ
เป็นบุคคลล้มละลาย

หน้าที่ผู้จัดการมรดก

หน้าที่ของผู้จัดการมรดก คือ รวบรวมข้อมูลหลักฐานรวมถึงทำบัญชีต่างๆ เพื่อแบ่งให้ผู้รับพินัยกรรม และ ทายาทโดยธรรมรวมถึงชำระหนี้สินของเจ้ามรดกให้กับเจ้าหนี้ โดยผู้จัดการมรดกจะต้องจัดการให้เป็นประโยชน์มากที่สุดและไม่ทำผลประโยชน์จากกองมรดกให้เป็นประโยชน์ต่อตัวเอง
หากผู้จัดการมรดกไม่ทำตามหน้าที่หรือเพิกเฉยต่อการปฏิบัติหน้าที่ ทายาทผู้ที่มีสิทธิได้รับมรดกหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียสามารถร้องขอต่อศาลให้ศาลมีคำสั่งถอดถอนผู้จัดการมรดกได้

ทายาทของเจ้ามรดกมีใครบ้าง

บุคคลที่มีสิทธิได้รับมรดกของผู้ตายนั้นจะต้องเป็นทายาท ซึ่งสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท ได้แก่ ผู้รับพินัยกรรม และ ทายาทโดยธรรม

ผู้รับพินัยกรรม

ผู้รับพินัยกรรม คือ เป็นบุคคลที่ผู้ตายได้ระบุไว้ในพินัยกรรมอย่างชัดเจนว่าให้รับมรดก ซึ่งบุคคลที่ได้รับพินัยกรรมนั้นสามารถเป็นได้ทั้งบุคคลธรรมดาและนิติบุคคล

ทายาทโดยชอบธรรม

ทายาทโดยชอบธรรม คือ เป็นบุคคลที่กฎหมายกำหนดให้มีสิทธิได้รับมรดกของผู้ตาย ซึ่งถ้าหากไม่ได้ทำพินัยกรรมหรือพินัยกรรมเป็นโมฆะ จะมีทายาทโดยธรรมทั้งหมด 6 กรณี ได้แก่

ผู้สืบสันดาน (บุตรทางสายเลือดหรือบุตรบุญธรรม)
บิดามารดา
พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
พี่น้องร่วมบิดาหรือมารดาเดียวกัน
ปู่ ย่า ตา ยาย
ลุง ป้า น้า อา

วิธีการแต่งตั้งผู้จัดการมรดก

การแต่งตั้งผู้จัดการมรดกนั้นมีความสำคัญอย่างมาก เมื่อบุพการีหรือผู้ครอบครองสินทรัพย์นั้นๆ เสียชีวิตลง และต้องมีการแบ่งมรดกที่ได้มาอย่างเท่าเทียมแก่ผู้ที่มีสิทธิในกองมรดกนั้นๆ แล้วขั้นตอนการแต่งตั้งผู้จัดการมรดก มีดังนี้

1. ตรวจสอบพินัยกรรม

ขั้นตอนแรกคือการตรวจสอบว่าผู้ตายได้ทิ้งพินัยกรรมโดยระบุผู้ดำเนินการสำหรับอสังหาริมทรัพย์ของตนหรือไม่ บ่อยครั้งที่บุคคลที่สร้างพินัยกรรม (ผู้ทำพินัยกรรม) ตั้งชื่อบุคคลที่เชื่อถือได้ว่าเป็นผู้ดำเนินการเพื่อจัดการทรัพย์สินของตนหลังจากเสียชีวิต

2. แสวงหาฉันทามติในหมู่ทายาท

หากพินัยกรรมไม่ได้ระบุชื่อผู้ดำเนินการหรือหากไม่มีพินัยกรรม จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความเห็นร่วมกันระหว่างทายาทหรือผู้รับผลประโยชน์ โดยจะตกลงแต่งตั้งกันเองหรือเลือกบุคคลภายนอกเป็นผู้ดำเนินการก็ได้

3. พิจารณาแต่งตั้งทนายมืออาชีพ

ในบางกรณี อาจเป็นการดีกว่าที่จะแต่งตั้งผู้ดำเนินการมืออาชีพ เช่น ทนายความ นักบัญชี หรือบริษัททรัสต์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากอสังหาริมทรัพย์มีขนาดใหญ่หรือซับซ้อน ผู้บริหารมืออาชีพมีประสบการณ์ในการจัดการเรื่องอสังหาริมทรัพย์ รวมถึงภาระผูกพันทางกฎหมายและทางการเงิน

4. ส่งเอกสารสำหรับการแต่งตั้งผู้จัดการมรดกให้ศาล

เมื่อมีการตัดสินเลือกผู้จัดการมรดกแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการยื่นขอนัดหมายอย่างเป็นทางการกับศาล กระบวนการทางกฎหมายนี้รวมถึงการยื่นพินัยกรรม (ถ้ามี) และเอกสารที่จำเป็นต่อศาล ซึ่งจะแต่งตั้งผู้ดำเนินการอย่างเป็นทางการ

5. ตรวจสอบให้แน่ใจว่าผู้จัดการมรดกเข้าใจในบทบาทและหน้าที่

ผู้ดำเนินการที่ได้รับการแต่งตั้งในการจัดการมรดกจะต้องยอมรับบทบาทอย่างเป็นทางการโดยทำความเข้าใจกับความรับผิดชอบและหน้าที่ของตน ซึ่งรวมถึงการจัดการและการกระจายทรัพย์สินของอสังหาริมทรัพย์ การชำระหนี้และภาษี และการสรุปประเด็นทางกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับอสังหาริมทรัพย์

เอกสารประกอบการยื่นคำร้องผู้จัดการมรดก

เอกสารแสดงความสัมพันธ์ระหว่างผู้ร้องกับเจ้ามรดก เช่น สูติบัตร ทะเบียนสมรส ทะเบียนบ้าน
ใบมรณบัตรของเจ้ามรดก
เอกสาร หรือทะเบียนเกี่ยวกับทรัพย์มรดก เช่น โฉนดที่ดิน บัญชีธนาคาร ทะเบียนรถยนต์ เป็นต้น
บัญชีเครือญาติของเจ้ามรดก
หนังสือยินยอมให้เป็นผู้จัดการมรดกจากทายาท
พินัยกรรม (ถ้ามี)
หนังสือสำคัญแสดงการเปลี่ยนชื่อ-สกุล (ถ้ามี)

ค่าใช้จ่ายในการแต่งตั้งผู้จัดการมรดก

ค่าคำขอ แปลงละ 5 บาท
ค่าประกาศมรดก แปลงละ 10 บาท
ค่าจดทะเบียนแต่งตั้งผู้จัดการมรดก ค่าใช้จ่าย แปลงละ 50 บาท
ค่าจดทะเบียนในการโอนมรดกคิดเป็นร้อยละ 2 ตามราคาประเมินทุนทรัพย์
ในกรณีโอนมรดกระหว่างบุพการีกับผู้สืบสันดาน หรือระหว่างคู่สมรส เรียกตามราคาประเมินทุนทรัพย์ ร้อยละ 0.5

ระยะเวลาแต่งตั้งผู้จัดการมรดกกี่วัน

ต้องเริ่มนับตั้งแต่การลำดับทายาท จัดเตรียมเอกสารที่เกี่ยวข้อง พยานบุคคล และทนายจะเริ่มต้นทำคำร้องและยื่นต่อศาล ภายในไม่เกิน 1 สัปดาห์ และอาจจะมีระยะเวลาดำเนินการไม่เกิน 45 วัน

หมายเหตุ : ผู้จัดการมรดกจำเป็นจะต้องจัดทำบัญชีมรดกภายใน 15 วัน เริ่มนับตั้งแต่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้จัดการมรดก (มาตรา 1731)

สรุป - การแต่งตั้งผู้จัดการมรดก

การแต่งตั้งผู้จัดการมรดกนั้นมีความสำคัญมากและมีหน้าที่ที่จะต้องทำให้มรดกที่ได้มาเกิดประโยชน์แก่ทายาทหรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับมรดกทุกคนอย่างเท่าเทียม และการแต่งตั้งผู้จัดการมรดกก็มิได้หมายความว่ามรดกนั้นจะตกอยู่กับผู้จัดการมรดกแต่เพียงผู้เดียว เพราะฉะนั้นหากมีมรดกต้องจัดการก็อย่ากลัวที่จะแต่งตั้งผู้จัดการมรดก เพื่อความสมบูรณ์เรียบร้อยในการครอบครองกรรมสิทธิ์ที่ควรเป็นของเรา